Co zrobić, kiedy dziecko sepleni

Sygmatyzm polega na nieprawidłowym wymawianiu jednego, dwóch lub nawet trzech szeregów: syczącego (s, z, c, dz), szumiącego (sz, ż, cz, dz) i ciszącego (ś, ź, ć, dź). Najpopularniejszą odmianą seplenienia jest sygmatyzm międzyzębowy, polegający na wsuwaniu języka między zęby przy wymawianiu głosek, lub przyzębowy, gdy dziecko ma zbyt płasko ułożony język, który za mocno przylega do siekaczy. Problem ten powinien ustąpić w wieku około sześciu lat. Jeżeli to nie nastąpi, należy jak najszybciej udać się do logopedy.

Przyczyn seplenienia może być wiele. Najczęściej wiąże się to z nieprawidłową budową narządów mowy lub z niewłaściwym ułożeniem języka malucha. Dzieci zazwyczaj naśladują rodziców i otoczenie. Jeśli oni mają problemy z wymową, maluch również może je „odziedziczyć”. Jednak nie zawsze należy od razu się martwić. Seplenienie może wystąpić chwilowo, a powodem tego może być powszechna wśród kilkulatków wymiana zębów mlecznych na stałe. Po zakończeniu tego procesu sygmatyzm może natychmiast ustąpić.

Jednak bardzo łatwo można zapobiec tej wadzie wymowy. Wystarczy dosłownie kilka minut dziennie poświęcić na pracę z naszą pociechą, by uwolnić je od tego krępującego problemu. Zajęcia logopedyczne polegają głównie na zabawie i dzieciaki je uwielbiają.

Przy wywoływaniu głosek z trzech szeregów, jak i innych głosek, niezwykle ważne są ćwiczenia oddechowe. Skuteczne, a zarazem lubiane przez maluchy są zabawy z dmuchaniem. Na pewno nie będzie trudno namówić malucha na puszczanie baniek mydlanych. Warto przypomnieć o nabieraniu powietrza przez nos, a wypuszczaniu ustami oraz o tym, aby policzki były napięte, a nie wypełnione powietrzem. Podobnie jest z zabawą z piórkami. Dziecko jak najdłużej musi dmuchać na piórko, w taki sposób, aby nie upadło ono na trawę bądź stół.

Rodzice powinni pamiętać, że wszystkie te ćwiczenia można sukcesywnie wykorzystać do pracy z pociechą w domu. Jednak jeśli nie przynoszą one efektów, należy udać się do specjalisty. Pamiętajmy, że tylko logopeda po dokładnych badaniach i wywiadzie z najbliższymi, może postawić trafną diagnozę.

Świetnym pomysłem może być zorganizowanie konkursu — wygra ten, kto jak najdłużej utrzyma pierze w ruchu. Skuteczne mogą się też okazać ćwiczenia z piłeczkami pingpongowymi. Dziecko dmucha na nią w taki sposób, aby nie wypadła z toru. Tak jak w poprzedniej zabawie, można i tu urządzić zawody, która piłeczka szybciej dotrze na metę. Podobnych pomysłów można wyliczać bez końca. Pociecha w ten sposób nauczy się prawidłowo oddychać i układać wargi, a także będzie miała mnóstwo frajdy.

Przy wywoływaniu głosek z trzech szeregów, najpierw należy uświadomić malucha, w jaki sposób układać narządy mowy, szczególnie język. Najlepiej będzie zrobić to przed lustrem. Może się okazać, że po tym dziecko od razu zrozumie, co robiło źle i zacznie mówić poprawnie. Jeśli jednak to nie wystarczy, to trzeba je nauczyć odróżniać od siebie głoski. Możemy wykorzystać do tego samodzielnie zrobione kartoniki z obrazkami, na których napiszemy „koza-kosa”, „kosz-kos”, „szum-sum” itp.

Innym interesującym ćwiczeniami są te na język. Polecamy dziecku zrobić tzw. ryjek, czyli wysunąć wargi do przodu i lekko zacisnąć policzki czy popularne kląskanie, czyli naśladowanie odgłosów konia lub wysyłanie całusów z głośnym cmoknięciem, a także naśladowanie wycia wilka.

Pomocne w seplenieniu są liczne wierszyki, wyliczanki i piosenki zawierające ogromną ilość zaburzonych głosek. Gdy dziecko już wie, jak poprawnie układać język, to powtarzanie może okazać się strzałem w dziesiątkę. Równie dobrze można wykorzystać w tym celu zagadki, których rozwiązanie zawiera głoski z trzech szeregów. Powtarzając nawet najbardziej skomplikowane wierszyki, maluch przy okazji wypracuje świetną dykcję.
mos