Uratuj życie dzięki transplantacji

Przeszczep polega na pobraniu komórek, narządów, tkanek w całości lub w części i przeszczepieniu ich osobie chorej, która potrzebuje ich, aby żyć. Można dokonać transplantacji skóry, rogówki, kości, włosów, a także narządów, takich jak wątroba, nerki czy serce, które są najczęściej przeszczepianymi organami.

W Polsce transplantacje kojarzymy z nazwiskiem Zbigniewa Religi. Nie bez powodu, bo profesor w 1985 r. dokonał w Polsce pierwszego udanego przeszczepu serca. Choć metoda ta rozwinęła się na przestrzeni lat, ciągle jest wiele osób, które nie zgadzają się na pobranie narządów. Głównie przez posiadanie zbyt małej wiedzy na ten temat.

W prawie polskim obowiązuje domniemana zgoda, oznacza to, że osoby, które nie wyraziły sprzeciwu wobec pobrania narządów po śmierci, uznaje się za potencjalnych dawców. W Polsce zachęca się jednak, aby nosić przy sobie oświadczenie woli, które informuje o zezwoleniu na pobranie organów w razie śmierci. Dokument ma charakter informacyjny i nie trzeba go nigdzie zgłaszać. Powinien on być zachętą do dyskusji wśród rodziny i przyjaciół.

Jeżeli ktoś nie chce zostać pośmiertnym dawcą organów, to powinien zgłosić swój sprzeciw do Centralnego Rejestru Sprzeciwów na formularzu, który można otrzymać w każdym zakładzie opieki zdrowotnej lub pobrać ze strony www.poltransplant.org.pl. Moc prawną ma także oświadczenie noszone przy sobie i własnoręcznie podpisane lub wyrażone ustnie przy dwóch świadkach.

Organy od zmarłego mogą zostać przekazane wyłącznie osobom znajdującym się na oficjalnej liście oczekujących.

Dawcą żywym może być rodzina lub inna osoba. W takim wypadku potrzebna jest zgoda sądu rejonowego. Potencjalny dawca musi posiadać pełnię praw i wyrazić dobrowolną i pisemną zgodę przed lekarzem na pobranie narządów dla określonego biorcy. Jest on informowany o ewentualnym ryzyku zabiegu i poddany szczegółowym badaniom.

Istnieją różne rodzaje przeszczepów:
- przeszczep autogeniczny - polega na przeszczepie własnych tkanek czy komórek. Jest to najbezpieczniejsza odmiana transplantacji, która gwarantuje niemal stuprocentową skuteczność. Wszystko dzięki zgodnemu układowi antygenowemu. Stosuje się ją w leczeniu rozległych blizn, np. przy poparzeniach. Komórki macierzyste przeszczepia się w leczeniu m.in. ostrej białaczki szpikowej, chłoniaków nieziarniczych czy ziarnicy złośliwej. Tą samą metodę stosuje się przy transplantacji włosów i ścięgien.

- przeszczep allogeniczny - przeszczepia się komórki, tkanki lub narządy pobrane od zdrowej osoby, która jest zgodna z chorym pod względem antygenów. Po przeszczepie należy przyjmować leki immunosupresyjne. Może również powstać choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi, która najczęściej pojawia się po pobraniu szpiku kostnego. Narządy najczęściej pobiera się od zmarłych osób, ale musi zostać stwierdzona śmierć mózgu. Jednak niektóre narządy, np. nerki, można pobrać od żyjących osób, ale musi ona wyrazić na to zgodę, a zdrowiu dawcy nie może grozić niebezpieczeństwo.

- przeszczep izogeniczny - następuje, gdy dawca i biorca są identyczni genetycznie, czyli są bliźniętami homozygotycznymi, jednojajowymi.

- przeszczep ksenogeniczny - narządy, tkanki i komórki przeszczepia się pomiędzy osobnikami różnych gatunków. Potencjalnie najlepszym dawcą jest świnia, której DNA jest w 94 proc. zgodne z DNA człowieka, a serce jest zbliżone budową do ludzkiego.