Błędne rozpoznanie wroga, czyli o alergii

Mówi się, że jesteśmy cywilizacją alergików. Faktem jest, że osób uczulonych na różne substancje, przybywa. Czym właściwie jest alergia i skąd się bierze?

Czym jest alergia?

Kiedy organizm jest atakowany szkodliwymi czynnikami, takimi jak bakterie chorobotwórcze, wytwarza przeciwciała, które z nimi walczą. I to jest prawidłowa reakcja naszego układu odpornościowego. Problem pojawia się, kiedy próbuje on walczyć z substancjami, które szkodliwe nie są i produkuje przeciwciała w reakcji np. na pyłki traw czy roztocza obecne w kurzu. To właśnie ten błędny odczyt immunologiczny nazywamy alergią, zaś substancje, które zostały niesłusznie wzięte za „wroga” – alergenami.

Alergię można mieć niemal na wszystko – na czekoladę, truskawki, pyłki drzew i traw, gluten, roztocza, sierść psa czy nawet lateks. Objawy uczuleniowe zwykle nie są jednoznaczne i nie u każdego są takie same. Po zetknięciu z alergenem może wystąpić katar, kaszel, świąd skóry, wysypka czy łzawienie oczu.

Niebezpieczna astma

Jednym z najpoważniejszych schorzeń związanych z alergią jest astma atopowa (alergiczna). To silny skurcz oskrzeli, który objawia się uciążliwym, świszczącym kaszlem, dusznościami czy uczuciem ucisku w piersi. Atak astmy oskrzelowej może wystąpić bezpośrednio po kontakcie z alergenem, w nocy, po wysiłku fizycznym czy przy odczuwaniu silnych emocji. Zwężenie dróg oddechowych powoduje trudności w oddychaniu, co może doprowadzić do niedotlenienia mózgu. Astmy wyleczyć się zupełnie nie da, a leczenie polega na hamowaniu jej objawów lekami, najczęściej wziewnymi, zawierającymi np. kortykosteroidy. Nieleczona astma może prowadzić do rozedmy płuc, włóknienia płuc czy zespołu przewlekłego serca płucnego. Dlatego jeśli podejrzewamy u siebie astmę, warto jak najszybciej wykonać badanie spirometryczne, które ją zdiagnozuje. Należy też wykonać testy na alergię, żeby sprawdzić, jakich substancji lepiej unikać.

Zdiagnozuj alergię

Podstawowym badaniem, które wykaże, na co jesteśmy uczuleni, jest test skórny. Polega on na naniesieniu na przedramię próbek różnych alergenów i jednoczesnym nakłuciu skóry. Następnie obserwujemy reakcję ciała – jeśli w miejscu aplikacji np. próbki z alergenem pyłków brzozy pojawi się zaczerwienienie lub bąbel, wskazuje to na alergię na pyłki brzozy. Jeśli bierzemy leki antyhistaminowe, trzeba je odstawić na tydzień lub dwa przed badaniem.

Inną metodą sprawdzenia, na co mamy alergię, są badania krwi. Wykonuje się je najczęściej u małych dzieci, w których zrobienie testów skórnych jest problematyczne, a także u osób z bardzo silną alergią, które nie mogą odstawić leków przed badaniem skórnym. Badanie krwi pod kątem alergii wykonuje się także, jeśli wyniki testów skórnych nie są jednoznaczne.

Co z leczeniem?

Leczenie alergii jest w większości przypadków leczeniem objawowym. Pacjenci oporni na leki antyhistaminowe mogą spróbować tzw. szczepionek odczulających, czyli immunoterapii swoistej. Polega ona na stopniowym, regularnym podawaniu coraz wyższych dawek alergenu do momentu, aż organizm przestanie na niego reagować. Terapia ta często trwa wiele lat i powinna być przeprowadzana pod ścisłym nadzorem lekarza, ponieważ jest wysokie ryzyko niepożądanych objawów, nawet wstrząsu anafilaktycznego. Reakcje na to leczenie są bardzo różne – niektórzy pacjenci odczuwają poprawę, niektórzy pogorszenie swojego stanu po kontakcie z alergenem, inni zaś w ogóle nie dostrzegają zmian mimo stosowanej terapii.