Smutek, który trwa zbyt długo. To może być depresja

Depresję trudno rozpoznać, bo objawy są różne u każdego pacjenta. Symptomem jest nie tylko bardzo złe samopoczucie, smutek i przygnębienie, ale również utrata zainteresowań i radości z życia. Zazwyczaj tym obawom towarzyszą zwolniony rytm życia, zaburzenia koncentracji i obniżona samoocena. Sen jest płytki i nie przynosi relaksu, a przyszłość maluje się w czarnych barwach.

Depresja może mieć podłoże biologiczne (endogenna) lub psychologiczne (egzogenna). Ta pierwsza może wynikać z zaburzeń w produkcji neuroprzekaźników takich, jak serotonina czy noradrenalina. W tym wypadku podłoże może mieć także genetyka. Osoby, u których w rodzinie depresja już występowała, są podatniejsze na nią.

Z kolei depresja egzogenna wynika z traumatycznych przeżyć, np. śmierć w rodzinie, rozwód czy choroba. Może występować również z każdą chorobą neurologiczną i chorobami somatycznymi, np. cukrzycą. Osoby te są podatne na infekcje, bo zaburzony jest ich układ odpornościowy.

WHO w kryteriach diagnostycznych podaje przykładowe objawy choroby. Wśród nich są obniżony nastrój, czyli depresja jako objaw, brak radości (anhedonia), brak energii (anergia), negatywna samoocena, poczucie winy, myśli i zachowania samobójcze, niesprawność intelektualna oraz zaburzenia aktywności, snu, apetytu i masy ciała.

Znaczenie ma także wygląd chorego. Mimika jest uboga, twarz ma smutny lub napięty wyraz, głos jest monotonny, a tempo mówienia spowolnione, podobnie ruchy ciała. Dodatkowo występują dolegliwości cielesne, takie jak bóle żołądkowo-jelitowe i bóle głowy, podbrzusza lub pleców, które u niektórych chorych mogą być dominujące.

Depresja ma również wiele odmian. Do najpopularniejszych rodzajów należą: depresja urojeniowa, depresja agitowana (lękowa), depresja z zahamowaniem (osłupienie depresyjne), depresja poschizofreniczna, depresja dwubiegunowa (maniakalno-depresyjna), depresja maskowana oraz dystymia, czyli depresja nerwicowa.

Leczenie depresji nie jest proste, bo choroba jest przewlekła i ma tendencje do nawrotów. Zazwyczaj stosuje się terapię farmakologiczną, ale efekty zauważyć można dopiero po 6 tygodniach, a u osób starszych nawet po 12 tygodniach. Do leczenia antydepresantami dodaje się indywidualnie dobraną psychoterapię. Jej efekty uzależnione są od sytuacji życiowej pacjenta. W najcięższych przypadkach lub w depresji lekoopornej wykorzystuje się także elektrowstrząsy, które przynoszą poprawę u około 80 proc. pacjentów.

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że depresja dotyka 10 proc. populacji i jest czwartym najpoważniejszym problemem zdrowotnym świata. Oznacza to, że na depresję choruje 350 mln ludzi na całym świecie. Co roku z jej powodu umiera około 800 tys. chorych. W Polsce na zaburzenia psychiczne cierpi 8 mln osób, a 1,5 mln z nich ma depresję. Szacuje się, że w 2020 r. choroba ta będzie drugim najpoważniejszym problemem zdrowotnym, zaraz po chorobach układu krążenia.